استرس در پرندگان و حیوانات همواره جزی غیر قابل انکار از زیست آنها محسوب میشود.انچه را که همگان به اصطلاح استرس می نامند “ترس غریضی” نام دارد که در تمام جانداران وجود دارد و منحصر فقط به پرندگان نمیشود .شاید در ذهن خیلی افراد استرس یا ترس غریضی یک نوع از احساسات بد تلقی گردد اما از منظر دیگر این حس در پرندگان و حیوانات عاملی است ناخداگاه برحسب غریضه برای دفاع از خطرات وحفظ بقا است. پرندگان همانند دیگر حیوانات و جانداران از این امر مستثنا نیستند و همواره با این غریضه در حال ادامه حیات هستند.
درست است که پرندگان و سایر حیوانات درک منطق را دارا نیستند اما قادر هستند از منظر زیستیشان به آن چیز هایی که نیاز دارند حس تشخیصی را بروز دهند.
تمامی پرندگان و حیوانات بر حسب زیستشان قادر هستند به اطراف خود واکنش نشان دهند واکنشی که از آن اطلاع دارند.حفظه ژنتیکی که از نسلی به نسلی در زمان تولید مثل انتقال میابد عاملی برتکامل زیست تمامی حیوانات است.شاید هیچ منطقی این گفته را باور نداشته باشد اما نمیتوان آنرا نیز نقض نمود.همه ما میدانیم که پرندگان در زمان جوجگی خود می اموزند تا چگونه پرواز نمایند چگونه تغذیه نمایند,چگونه جفت بیابند و چگونه تولید مثل کنند تمامی این موارد مهارتی برای زنده ماندن و تداوم بقا است اما در برخی اموزه ها والدین نمیتوانند انها را بیاموزند چرا که خطرات محدود نیستند و لحظه به لحظه انواع و اقسام خطرات در کمین آنهاهستند انچه که میتواند یک پرنده را در جهت دوری از خطرات حفظ نماید و همچون زنگ خطری برایشان باشد ترس غریضی است دستوری که مغز آنرا صادر میکند و طبق آن واکنش پدیدار میگردد.ترس ها شوک های جهنده ای هستند که پرنده را وادار به ترس آنی میکند و امادگی لازم برای گریز را به انها تفهیم میکند همچون فنری که جمع شده و اماده جهیدن است و نیاز به ازاد سازی دارد.عموما ترس ها پایداری زمانی نامعلومی دارند این بدان معناست تا زمانی که پرنده امنیت محیطی را حس ننموده همچنان حالت ترس را در خود دارد.سطح هوشیاری پرنده در این مقطع در بالاترین حد خود قرار دارد و همه واکنشات و تحرکات اطراف خود را با دقت تمام در حال نظاره است با فروکش کردن تحرکات میزان دستورات مغزی پرندگان کم و رو به ارامش میرند و به پرنده القا میشود که محیط کاملا امن است و دیگر نیاز به هیچگونه واکنشی نیست وپرندگان این اموزه را در طول زیست خود می آموزند و آنرا بعنوان تجربه ای در مغز خود ثبت مینمایند.(تجربه بر اساس زیست)
فارغ از تمامی گفته های که در بالا بدان اشاره نمودیم بین پرندگانی که از طبیعت به اسارت گرفته میشوند و دیگر پرندگانی که در اسارت پروش میابند یک فرق فاحش وجود دارد.این بدان معناست پرندگانی که از طبیعت صید میگردند تا مدتهای های طولانی دچار استرس و ترس غریضی هستند و از انجا که قادر به فرار و گریز نیستند هر تحرک کوچکی را صیاد (خطرات پیرامونی)شناسایی نموده و نسبت به آن واکنش نشان میدهند که گاها باعث لطمه و صدمه به آنها میشود اینگونه پرندگان به ندرت وبا گذر زمانی طولانی رام میگردندودر صورتی که دارای سن بالایی باشند هرگز رام نمیگردند و قابلیت دچارشدن آنها به بیماری های مختلف در حد بسیار است.در پرندگانی که در اسارت تکثیر و پرورش می یابند ترس و استرس محدود است و از آنجا که نسل به نسل این پرندگان در محیط اسارت زاد و ولد میکنند ترس کمتری نسبت به محیط زیستی خود دارند و تجربه چندانی نسبت به خطرات پیرامون خود ندارند این امر باعث میگردد تا انها از زیست در کنار انسانها ترس نداشته باشند و خود را با این سبک زیست وقف دهند.با گذر از این گفته شاید در ذهن شما سوالی مطرح گردد اگر پرندگانی که در اسارت تکثیر میشوند چرا پس از جابجایی دچار ترس از نگهدارنده و مکان جدید میشود؟بایید به نحوی دیگر جواب این سوال را در ذهن خود برررسی نماییم تا به درک جامعتری در این مبحث برسیم:
فرض را بر این بگیرید که شما از کودکی در یک شهر,یک محله و یک خانه زندگی نموده اید و پس از مدتی بر حسب شرایط قرار است از این شهر به شهر دیگری رفته و در انجا سکونت گزینید در طول مسیر تا رسیدن به شهر جدیدهزاران اتفاق رخ خواهد داد که میتواند موجب بروز افکاری جدید گردد و پس از رسیدن به محل جدید افکاری دیگر (حس غریب)انکه شما در آنجا غریب هستید وبه طور کلی همه چیز این مکان جدید با مکان قبلی فرق دارد باعث میگردد که در خود احساس غربت نمایید وهمین امر باعث رنجش و درگیری ذهن شما گرددو زمان خواهد برد تا به درک مطلوبی برسید و خود را طبق آن وقف دهید. در پرندگان نیز این امر کاملا صادق است پرندگان قادر به تشخیص محیط پیرامون اطراف خود هستند آنها میتوان بین محل زیستی قبلی و جدید خود تمایز قائل شوند. پرندگانی که در محیط دیگر بدنیا می ایند و در آنجا پرورش میبابند تمامی انچه در محیطشان است در را ذهن خود ثبت میکنند و با این حس احساس امنیت محیط را بخود القا میکنند زمانی که یک پرنده به مکانی دیگر منتقل میشود پرنده دچار گمگشدگی در خود و پیرامون اطرافش میگردد و از خود ترس غریضی بروز میدهد تا احتمال صید شدن را به حداقل برساند مداوم درحال برسی مکان جدید است و نسبت به هر تحرکی واکنش نشان میدهد تا زمانی ک احساس امنیت یابد.پرندگان در برخی مواردجهت بررسی و اطمینان رفتار هایی را از خود بروز میدهند تا دریابند محیط اطرافشان دارای امنیت است و خطری در کمین آنها نیست این بدان معناست که او می جهد,گوشه نشینی یا کز میکند وصداهای متمایز از خود القا میکند که با انجام این رفتار ها در پی یافتن آن است که بداند ایا به جز او جاندار دیگری در حاشیه او وجود دارد یا خیر و خطری اورا تهدید نمیکند
پرندگان زینتی که در اسارت پرورش میابند بر خلاف پرندگانی که به اسارت گرفته میشوند مدت زمان کمتری نیاز دارند تا استرس ناشی از جا بجایی را از خود دور سازند و در صورتی که تمام شرایط زیستی مطلوب بری آنها محیا باشد این زمان بین۴۸ تا۷۲ ساعت است و در صورت عدم پایداری شرایط مدت زمان بین۲ هفته تا۲ ماه متواند متغیر باشد.
بهترین راهکار ممکن برای انکه یک پرنده با محیط جدید خو بگیرد ایجاد محیطی کم صدا و ارام با نور مناسب و تهویه مطلوب است .در بدو ورود پرنده جدید به منزل برخی نگهدارندگان اقدام به قرار دهی انواع مختلفی از تغذیه ها در قفس پرنده مینمایندو به صورت مستمر در اطراف قفس پرنده در حال تکاپو هستند تا پرنده اقدام به تغذیه کند,که این کار کاملا غلط و اشتباه است یک پرنده وقتی به محیط جدید وارد میگردد در الویت اول تنها نیازی که دارد یک محیط ارام و بی خطر است و پس از آن نیاز بهتغذیه های گوناگون طبق برنامه دارد .دور سازی عوامل استرس زا همچون صدای بلند لوازم صوتی,عدم تردد بیش از حد در حاشیه قفس پرنده وهر گونه محرکی که میتواند مانع ایجاد ترس و واهمه درپرنده گردد میتواند در روندو تسریع خوپذیری پرنده به محیط جدید تاثیر گذار باشد.در مدتی که پرنده وارد منزل میشود نباید به قفس آن نزدیک گردیید و یا به قفس ضربه زد و یا اورا در دست گرفت بهتر است به پرنده فرصت کافی داده شود تا محیط را خود بر حسب غریضه بررسی کند و به احساس امنیت محیطی برسد.رعایت همین موارد اندک متواند کمک شایانی به پرنده باشد و دروند خو پذیریش به محیط جدید و همچنین دور سازی پرنده از بیماری های ناشی از استرس جلوگیری بعمل اید.قرار دهی یک وان استحمامی ۲ روز بعد از نقل مکان پرنده به محیط جدید و همچنین استفاده از ویتامین سه گانه(A.E.D3) و یا مولتی ویتامین گروه ب(B) بهمراه عناصر کمیاب در روند کم نمودن استرس پرندگان تاثیر فراوانی دارد ومانع از بروز برخی بیماری هایی ناشی از استرس میگردد.(میزان ویتامین دهی از بدو ورود پرنده به مدت ۳ روز متوالی میباشد و به ازای هر۵۰ سی سی آب ۴ قطره ویتامین اضافه گردد و هر ۸ ساعت محلول را تعویض و دوباره اماده سازی نمایید)
کاربر گرامی:این نگارش به دلیل تحقیقاتی بودن به صورت مستمر بازنگری و ارتقا خواهد یافت
هموطن عزیزو گرامی:در حفظ و نگهداری منابع طبیعی و جانوری ودرراستای ارتقا زندگی بهتر برای همه مخلوقات خدا دلسوزانه کوشا و سخاوتمند باشید.تیم تحقیقاتی سایت ۶۰۱۹ از طرف خود و کلیه حافظان محیط زیست بخاطر این حس مسئولانه شما کمال تشکر را دارند( موفق و پیروز باشید)
نشر این مطلب بدونه ذکرنام منبع و نام تیم تحقیقاتی سایت۶۰۱۹ نشان از عدم رعایت فردی شما به حقوق دیگران است و درصورت رویت نشر بدونه نام منبع پیگیری های لازم مبذول خواهد شد با تشکر از توجه ویژه شما