تغذیه فصلی قناری یکی از پر اهمیت ترین مسائل در نگهداری قناری ها محسبوب میگردد.طبق دسته بندی های زیست شناسی ، قناری وحشی که از اجداد قناری اهلی شده فعلی است ، به دسته گنجشک ها و خانواده فنچ ها از راسته سبک بالان تعلق دارد و گروه قناری ها خود جزء کوچکی از این خانواده بزرگ هستند .
قناری پرنده ایست دانه خوار ، اما جیره غذایی او را تنها دانه ها تشکیل نمی دهند و سبزیجات تازه و میوه های رسیده نیز مورد علاقه او می باشد .
پرندگان آزاد در قلمرو خود قادر به تأمین نیازهای بدنی می باشند . از جوانه درختان گرفته تا میوه های وحشی و دانه گیاهان ، کرم ها و بسیاری از غذاهای دیگر .
اما پرندگان در قفس اینگونه نیستند و نیازهای آنها را صاحبان آنان باید برآورده نمایند .
در تغذیه پرندگان قفسی رعایت چند نکته اهمیت دارد :
- غذای آنها باید تازه ، طبیعی ، متنوع و تمیز باشد و از نظر طبیعت سردی و گرمی و تأمین املاح معدنی و ویتامین ها مورد توجه قرار گیرند .
در این قسمت به خواص بعضی از دانه های اشاره می کنیم : - تخم کتان ؛ که به دانه قناری مشهور است ، طبیعتی گرم دارد و حاوی انواع ویتامین و ترکیبات کربوهیدرات و املاح معدنی می باشد .
- تخم ارزن ؛ طبیعتی سرد و خشک دارد و دانه ایست قلیایی و سرشار از پروتئین و منبعی غنی از ویتامین A و فسفر و املاح معدنی گوناگون . معمولاً آن را با مخلوط تخم کتان به قناریها میدهند . به این ترتیب که دو قسمت تخم کتان را با یک قسمت تخم ارزن مخلوط کرده و در اختیار قناریها می گذارند .
۳- تخم کاهو ؛ که طبیعتی سر دارد و دارای املاح معدنی غنی ، تأمین کننده آهن ، اشتها آور ، ضد یبوست و بر طرف کننده برونشیت است . - تخم خرفه ؛ طبیعتی سرد دارد و دارای املاح معدنی بوده و خاصیت تمییز کنندگی دستگاه گوارش و ضد انگل روده را دارد .
- تخم کلم قمری ؛ طبیعتی سرد دارد و دارای املاح معدنی مفید بوده و یک پاک کننده مؤثر است .
تخم اسفرزه ؛ دارای طبیعتی سرد بوده و حاوی املاح معدنی و ویتامین های مختلف می باشد.
۷- تخم شلغم ؛ طبیعتی گرم داشته و سرشار از ویتامین C و املاح معدنی و ضد چاقی بوده و برطرف کننده سرما خوردگی و آسم می باشد . - تخم چغندر ؛ این دانه طبیعتی معتدل داشته و سرشار از ویتامین ها و املاح معدنی بوده و خاصیت پاک کنندگی دارد .
۹- تخم منداب ؛ طبیعتی گرم دارد و سرشار از املاح معدنی بوده و مانع از پیچیدن تخم در شکم قناری میگردد . - تخم گشنیز ؛ طبیعتی گرم داشته و اشتها آور و ضد انگل است .
تخم شاهدانه ؛ طبیعتی گرم دارد ، پرچرب و محرک است و بهتر است در جیره غذایی قناری کمتر وارد شود .
تمامی این دانه ها برای قناریها قابل استفاده می باشنداما اگر توازنی بین مخلوط آنها وجود نداشته باشد می تواند موجب بیماری پرنده گردد . دقت در تنظیم یک رژیم غذایی متعادل و استفاده از دانه های مخلوط و رعایت اعتدال در خوراندن آن ، موجب می شود تا ضمن استفاده پرنده از خواص مفید دانه ها ، به عوارض ناشی از مصرف زیاد آن ها نیز مبتلا نگردد . بهتر است برای این منظور از ظروف انگشتی مخصوصی که در فروشگاه ها نیز وجود دارد استفاده کرده و در هر نوبت یک قاشق چایخوری از دانه مورد نظر به قناری داده شود .
مصرف سبزیجات و میوه های تازه نیز در جیره غذایی قناری باید وجود داشته باشد ، اما طبق یک برنامه ریزی منظم .
دانه تقویتی ( هفت تخم)
اکثر دوستانی که قناری پرورش می دهند و از آن لذت می برند٬(حتی یک جفت ) برای تغذیه قناری های خود از دان تقویتی ( هفت تخم ) استفاده میکنند ٬ اما به دلیل آنکه این دانه نسبتا گران قیمت است در نتیجه در مغازه ها کمتربه فروش می رسد و معمولا دانه ای که در مغازه ها موجود می باشد کهنه هستند واستفاده از دانه کهنه نتیجه بسیار نا مطلوبی بر قناری دارد و حتی پرنده بیچاره رابه بیماری مبتلا خواهد کرد .برای تهیه این دانه از نظر مقدار تخم های مختلفی که درآن به کار می رود نظرات مختلفی هست و متاسفانه اکثر کسانی که این دانه تقویتی رابرای فروش تولید می کنند نیز فرمول مقدار تخم های مختلف در آن را در اختیار دیگرانقرار نمی دهند .خوشبختانه بنده توانستم مقدار هر نوع تخم های درون ایندانه را از یکی از دوستان که سالهاست چنین دانه ای را هم برای استفاده قناری هایخود هم برای فروش تولید می کند پرسیدم که در اینجا آن را برای استفاده شما دوستان ذکر می کنم .امیدوارم که مورد استفاده شما دوستان قناری دوست قراربگیرد .
برای تهیه یک کیلو و نیم دانه تقویتی(هفت تخم)
تخم کاهو – ۶۲۵گرم- تخم شلغم ۲۵۰گرم- تخم کلم ۱۲۵گرم – تخم خرفه ۲۵۰گرم – تخم ترب ۱۰۰گرم – تخم بذرک ۱۰۰گرم
شاهدانه خام ۵۰گرم
نکته :در زمانی که قرار است قناری ها را جفت بیاندازیم ٬ بهتر است ۲۰ روز قبل ازتخم گذاری ۵۰ گرم تخم اصلی قناری تخم کتان و ارزن است و نسبت بین انها ۳ به یک میباشد یعنی به ازای هر۳ کیلو گرم تخم کتان ۱ کیلو گرم ارزن کافی می باشد البته بهتر است که بجای ۱ کیلوگرم ارزن از نیم کیلوگرم شلغم و نیم کیلوگرم ارزن استفاده کنیدارزن از گروه غلات است که کربوهیدرات زیاد و چربی کمی دارد . تخم کتان از گروه دانه های روغنی است که چربی زیاد و کربوهیدرات کم دارند . تخم کتان که به دانه قناری مشهور است طبیعتی گرم دارد و حاوی انواع ویتامین و ترکیبات کربو هیدرات و املاح معدنی می باشد. تخم شلغم طبیعتی گرم داشته و سرشار از ویتامین C و املاح معدنی و ضد چاقی بوده و برطرف کننده سرماخوردگی و آسم می باشد.منداب نیز برای قناری های ماده به تخم های بالا اضافه کرد .ارزن طبیعتی سرد و خشک دارد و دانه ایی است قلیایی و سرشار از پروتئین و منبعی غنی از ویتامین A و فسفر و املاح معدنی گوناگون.زمان جفت اندازی قناری :به قناری ماده حدود یک ماه قبل از جفت اندازی لازم است غذای تقریبا سبک داده شود تا کم کم با رژیم غذایی زمان جفت اندازی سازگاری پیدا کند. می توانید هفته ای دو تا سه بار غذای نرم را در اختیار ماده قناری قرار دهید. مقدار مصرف کف دریا در زمان جفت گیری افزایش مییابد.
خوراک نرم مقداری تخم مرغ که باید حتما ۲۵ دقیقه بخوبی در آب جوشانده شود و مقداری آرد سوخاری و مقداری هویج رنده شده که قبلا باید آن را خشک نمود . تخم مرغ رنده شده را با آرد سوخاری مخلوط نمایید هویج را نیز رنده کنید .حداقل روزی ۲ بار این خوراک پرورشی را در اختیار جفت قرار دهید تا با آن جوجه ها را تغذیه کنند. جوجه ها تا سن حدود ۵۰ روزگی به این غذا نیازمند هستند .بعد از جدا کردن جوجه ها از والدین علاوه بر خوراک پرورشی می توانید از جوانه تازه دانه ها نیز استفاده نمائید. چون جوجه ها هنوز قدرت کافی و لازم برای شکستن دانه ها را ندارند باید دان مخلوط را به مدت ۱۲ ساعت در آب خیسانده وسپس آب آن را عوض نمائید این کار را ۲ تا ۳ بار انجام دهید بعد به مدت ۲۴ ساعت در دستمال مرطوب و در جای خنک قرار دهید حالا دانه ها برای جوجه ها آماده می باشند و می توانید آن را استفاده کنید. نکته مهم اینکه مقداری در اختیار جوجه قرار دهید که روزانه مصرف گردد و از ماندن و فاسد شدن آن جلوگیری کنید .
در هنگام ابتلای قناری به بیماری :هنگام بیماری باید از داروهای متناسب با بیماری استفاده شده و دوره درمان را کامل کرده و دستور مصرف دارو رعایت شود. دمای محیط باید مد نظر قرار گیرد .در اکثر بیماریها تا بهبودی کامل قناری ، میوه و سبزیجات و دانهای اضافی را از جیره غذایی قناری حذف کرده و فقط از تخم کتان و تخم کاهو استفاده شود.
قناری :مهم ترین دانه مصرفی قناری تخم کتان است . تخم کتان دانه ای مقوی و پرانرژی از گروه دانه های روغنی است که چربی زیاد و کربوهیدرات کم دارند ، این دانه بتنهایی نمی تواند تمامی نیاز های پرنده را تامین نماید. بنابراین برای تامین نیاز پرنده ضروری است دانه ها و سبزیجات و مکملهای غذایی را در اختیار پرنده قرار دهید . دانه هایی نظیر ارزن ( ارزن از گروه غلات است که کربوهیدرات زیاد و چربی کمی دارد ) – شلغم – کلم – کاهو – خرفه – ترب و شاهدانه – سبزیجات و میوه هایی نظیر برگ کاهو – اسفناج – کرفس – گشنیز – کلم – کدو – سیب – هویج و لیمو شیرین از منابع مهم کربوهیدراتها , چربیها , پروتینها و ویتامینها به حساب می آیند .
بخش دیگری از غذای قناری که بصورت دستی تهیه می شود دان نرم نامیده می شود . ممکن است ارزش غذایی دانه ها به مرور زمان و برحسب شرایط نگهداری تغییر کرده و کاهش یابد بنابر این مواد غذایی افزودنی مانند مکملهای پروتینی و ویتامین ها می باید برای جلوگیری از کمبود احتمالی در خوراک پرنده مورد استفاده قرار گیرند . عمدتا دان نرم را بااستفاده از موادی چون تخم مرغ پخته – هویج – آرد سوخاری – بیسکویت تهیه میکنند.
استفاده از کف دریا وسنگریزه در برنامه غذایی پرنده بسیار ضروری می باشد. سنگریزه یا صدف خرد شده شامل مواد معدنی و عناصر مورد نیاز قناری می باشد که در سنگدان قناری ذخیره شده و به عنوان یک عامل کمکی در هضم غذا به کار گرفته می شود . کف دریا پوسته حاوی کلسیم می باشد و باعث استحکام نوک و همچنین پوسته تخم ها در هنگام تولید مثل می گردد.ضمنا پرنده هنگام استفاده از کف دریا نوک خود را به می کشد که مانع رشد بیش از حد آن می شود.
استفاده از کف دریا و سنگریزهاستفاده از کف دریا وسنگریزه در برنامه غذایی پرنده بسیار ضروری می باشد و کمتر مورد توجه قرار میگیرد .سنگریزه یا صدف خرد شده شامل مواد معدنی و عناصر مورد نیاز قناری می باشد که در سنگدان قناری ذخیره شده و به عنوان یک عامل کمکی در هضم غذا به خصوص دانه ها به کار گرفته می شود .درصورتیکه دسترسی به صدف خرد شده امکان پذیر نباشد می توان از پوست تخم مرغ استفاده کرد ولی باید قبلا به مدت ۲۰ دقیقه در آب جوشانیده شود .کف دریا پوسته نوعی نرم تن دریایی است که حاوی کلسیم می باشد و باعث استحکام ئوک و همچنین پوسته تخم ها در هنگام تولید مثل می گردد.ضمنا پرنده هنگام استفاده از کف دریا نوک خود را به می کشد که مانع رشد بیش از حد آن می شود.
دان اصلی قناری تخم کتان و ارزن است و نسبت بین انها ۴ به۳ میباشد یعنی به ازای هر۴ کیلو گرم تخم کتان ۳ کیلو گرم ارزن کافی می باشدارزن از گروه غلات است که کربوهیدرات زیاد و چربی کمی داردتخم کتان از گروه دانه های روغنی است که چربی زیاد و کربوهیدرات کم دارند . تخم کتان که به دانه قناری مشهور است طبیعتی گرم دارد و حاوی انواع ویتامین و ترکیبات کربو هیدرات و املاح معدنی می باشد.
علاوه بر ارزن و کتان از هفت تخم نیز استفاده می شود که طرز تهیه آن به صورت زیر است
تخم شلغم ۲۰۰گرم
تخم کاهو ۲۰۰گرم
تخم گشنیز ۱۰۰گرم
تخم خرفه ۲۵۰گرم
شاهدانه ۵۰گرم
تخم کلم قمری ۱۰۰گرم
۱۰۰گرم