عامل این بیماری پرندگان زینتی آسپرژیلوس فومیگاتوس یا آسپرژیلوز فومی گاتوس (Aspergillus fumigates) نام دارد.
هاگ های این قارچ در هه جا پراکنده است و فقط تحت شرایط خاصی مانند ضعف ایمنی , استرس های مداوم , درمانهای طولانی مدت با آنتی بیوتیک ها و یا کورتون ها , سایر بیماری های مستعد کنده (مثل آبله فرم تنفسی) دانه مرطوب و کپک زده و تهویه و شرایط نگهداری نامطلوب , گرد غبار محیطی ساطع شد از جاروی برقی, غبار های خاکی و ریز در هوا,قارچ و باکتری های حمام منازل می تواند بیماریزا شود. یکی دیگر از شرایطی که مسئله ساز می باشد آشیانه های آلوده و مرطوب است که موجب کپک زدگی و رشد قارچ در داخل لانه شده و جوجه های از تخم خارج شده (یا حتی قبل از خروج از تخم) را آلوده و بیمار می کند.
نکته جالب در انتقال بیماری این است که معمولاً از پرنده ها به پرنده دیگر منتقل نمی شود وحتماً باید شرایط خاص ذکر شده وجود داشته باشد.بیماری به دوفرم تحت حاد و مزمن بروز می کند که نوع دوم رایج تر بوده ولی علائم خاصی ندارد و مثل خیلی از بیماری های مزمن موجب عوارض تنفسی خفیف و لاغری تدریجی و مرگ می شود. در فرم تحت حاد بیماری علائم عبارتند از بی اشتهایی,افزیاش تعداد حرکات تنفسی همراه با اختلالات دستگاه تنفسی ازجمله صداهای تنفسی ترشحات چرکی.
در اغلب موارد از زمان ابتلا به این عامل بیماریزا تا بروز عوارض بالینی , مدت زمان طولانی می گذرد در این هنگام بیماری پیشرفت زیادی کرده است. در ابتلای نای و نایژه ها,صدای پرنده دچار گرفتگی شده و کمتر می خواند. درصورتی که سیستم اعصاب مرکزی نیز مبتلا گردد پرنده دچارعدم تعادل فلجی می شود. در فرم تحت حاد بیماری علائم کالبد گشایی شامل ترشحات موکوئیدی سفید رنگ در دستگاه تنفس (ریه ها , کیسه های هوایی و نای) , پرخونی ریه ها , کدورت و افزایش ضخامت کیسه های هوایی است. در فرم مزمن بیماری جراحات به صورت گرانولوماتوز بوده ودربافت ریه و روی کیسه های هوایی نقاط کوچک ارزنی چرکی به رنگ زرد دیده میشود. در مراحل پیشرفته بیماری چسبندگی بین کیسه های هوایی و اعضای محوطه شکمی نیز به چشم می خورد.
تشخیص به کمک کشت قارچی از سوآپ حلق ,حنجره و یا ترشحات چرکی موجود بر روی لاشه امکان پذیراست. همچنین می توان از ترشحات و ضایعاتی که در لاشه حضور دارند , لام مستقیم تهیه کرده و به کمک لاکتوفنل کاتن جلو (Lactophenol – cottonblue) یا پتاس 10% رشته های قارچ را مشاهده کرد.
پیشگیری بر اساس رعایت اصول بهداشتی و پرهیز از شرایط نامساعد محیطی ,نظافت مداوم قفس و لانه های تخمگذاری ,عدم مصرف دان مانده (کپک زده) , جلوگیری از سایر بیماری های مستعد کننده,عدم مصرف داروهای مختلف,خصوصاً به مدت طولانی وبالاخره حفظ رطوبت محیط در حدمطلوب (نه خیلی خشک و نه خیلی مرطوب) صورت می گیرد.معمولاً درمان این بیماری بسیار دشوار می باشد و دراکثر موارد موقعی متوجه بیماری می شوند که برای درمان خیلی دیر شده است . اما برای درمان بیمارانی که در ابتدای بیماری بوده و یا پرندگانی که در تماس با بیمار بوده اند,می توان از داروی آمفوتریسین B به میزان 1 میکروگرم به ازای هر گرم وزن بدن از راه تزریق داخل نای برای سه روز متوالی و یا فلوسیتوسین (Flucytosine20 )به میزان تا 50 میلی گرم در هر 100 گرم دانه به مدت 10 روز استفاده کرد.
بهترین روش پیشگیری از عوامل ایجاد کننده بیماری میباشد که میتواند تا حدود90درصد از بروز بیماری جلوگیری بعمل اورد.در صورت دچار شدن پرنده به بیماری بدونه هیچ وقفه ای پرنده را نزد دامپزشک مهار در این امر ببرید
هموطن عزیزو گرامی :در حفظ و نگهداری منابع طبیعی و جانوری ودرراستای ارتقا زندگی بهتر برای همه مخلوقات خدا دلسوزانه کوشا و سخاوتمند باشید. تیم تحقیقاتی سایت ۶۰۱۹ از طرف خود و کلیه حافظان محیط زیست بخاطر این حس مسئولانه شما کمال تشکر را دارند( موفق و پیروز باشید)
نشر این مطلب بدونه ذکرنام منبع و نام تیم تحقیقاتی سایت۶۰۱۹ نشان از عدم رعایت فردی شما به حقوق دیگران است و درصورت رویت نشر بدونه نام منبع پیگری های لازم مبذول خواهد شد با تشکر از توجه ویژه شما