سنجاب ها از نظر رده بندی، جزء ردۀ جوندگان (Order rodents) تحت ردۀ اسکیورومورفا (Sciuromorpha )، جنس تامیاس (Tamias) و خانوادۀ اسکیوریده می باشند.سنجاب ها جوندگانی خیلی هوشیار و نقب زن خیلی فعالی هستند.
در طول روز فعالیت میکنند و بالا روندۀ چابکی هستند.
آنها هم ازنظر شکل ظاهری و هم از نظر رفتار در حد وسط بین میمون درختی (Treesquirrel) ( نوعی میمون کوچک به رنگ نارنجی و خاکستری که به آن سنجابدرختی می گویند.) و سنجاب گراند یا زمینی ( Ground squirrel ) قرار دارند.
خصوصیات کالبد شناسی :
سنجاب هادارای ۴ دندان پیش (دوتا در فک بالا و دو تا در فک پایین) زرد رنگ تانارنجی هستند که برای جویدن از آنها استفاده می کنند. آنها دائماً در حالرشد هستند و اگر برای مدتی به هر دلیلی نتوانند عمل جویدن را انجام دهند،ساییده نشده و بیش از حد رشد نموده و باعث می شوند که دهان حیوان بستهنشود.
در دستهاچهار و پا ها پنج انگشت وجود دارد و دارای ناخنهای بلندی هستند ، طول پاهای سنجاب از دستها بیشتر بوده و به همین سبب عمل جهش در این حیوان بهآسانی انجام می گیرد.
وزن سنجابهای بالغ ۷۲ تا ۷۰۰ گرم بوده و طول سر و بدن آنها تقریباً ۱۲-۳۲ و دم ۹-۳۱سانتی متر می باشد. تعداد تنفس در مواقع استراحت حدود ۷۵ بار در دقیقهاست. در موقع بیداری درجه حرارت بدن ۳۸ سانتی گراد می باشد ولی در موقعخواب زمستانی فقط به چند درجه بالاتر از حرارت محیط می رسد.
میانگین طول دورۀ زندگی سنجاب ها در اسارت در نر ۷/۲ سال و در برخی موارد تا ۸ سال میباشد در حالی که ماده ها ۱/۴ سال زندگی می کنند. البته تا بالای ۱۲-۲۰ سالهم می توانند به حیات خود ادامه دهند. متوسط طول عمر آنهایی که به صورتوحشی و آزاد هستند، ۸ سال یا بیشتر و حتی بالای ۲۰ سال می باشد.
گونه های مهم سنجاب ها:
سنجاب ها باتوجه به خصوصیات پوشش موی ظریف، زبر و پر پشت، دمهای پر مانند و انبوه، وگوشهایی که اغلب با دسته های مو احاطه شده است و رنگ بدن از همدیگر متمایزمی شوند.
سنجاب خاکستری (Gray squirrel)
طول بدن این حیوان ۲۴-۲۵ سانتیمتر بوده و وزن بدن ۴۰۰-۷۰۰ گرم و طول دم ۲۰-۲۴ سانتیمتر است.
برنگ خاکستری و در قسمت زیر بدن به رنگ سفید مشاهده میشود.
سنجاب روباهی شرقی (squirrel Eastern Fox)
این سنجاب به علت نوع رنگ بندی بدنش که همانند رنگ بدن روباه است و دم بلندش به این نام معروف شده است.
طول بدن این حیوان ۲۶-۳۲ سانتیمتر است و طول ۲۵ دم آن -۳۱ سانتیمتر است.وزن بدن این سنجاب ۷۵۰-۹۵۰ گرم می باشد.
سنجاب قرمز آمریکای شمالی ((North American red squirrel
این سنجاب به رنگ قرمز و نارنجی تیره است.
و روی گوشهارا دسته موهای قابل رویت احاطه کرده .طول ۱۷ بدن این سنجاب -۲۳ سانتیمتراست و وزن بدنش ۱۴۰-۳۱۰ می باشد. طول دم آن ۹-۱۶ سانتیمتر میباشد.
سنجاب غول پیکر (Giant squirrel)
این سنجاب برنگ سیاه و خاکستری تیره است. صورت،دستها و زیر شکم حیوان برنگ کرم روشن و یا سفید است و در ناحیه پشت کمر به رنگ آجری.
این سنجاب بلند ترین دم را در بین گونه های خود دارد و از آن برای آویزان شدن از درختان استفاده می کند.
طول دم ۲۵-۴۵ و طول بدن این حیوان ۲۵-۴۵ است. وزنش ۱۴۰-۳۱۰ گرم و ارتفاع آن برابر با ۹ سانتیمتر می باشد.
برخیاز گونه های سنجاب در فواصل مابین دستها و پاها در طول بدن از پوستیبرخوردار هستند که به آسانی می توانند از یک نقطه بلند تر به یک نقطهپایین تر بپرند و این پوست بدن حیوان را مانند کایتهای پرواز کرده و بهعلت عبور نکردن جریان هوا حیوان میتواند پرش های بلندی بزند . به همیندلیل آنها را سنجاب های پرنده نامگذاری کرده اند . اما این به معنی پروازکردن آنچنان که پرندگان انجام می دهند ،نمی باشد و این حیوانات پرواز نمیکنند.
سنجاب پرنده شمالی (North flying squirrel)
اینسنجاب خاکستری رنگ است طول بدن آن ۱۶-۲۱ سانتیمتر است.طول دم ۹-۱۸سانتیمتر می باشد، وزن بدن حیوان ۷۵-۱۸۵ گرم و ارتفاع آن ۵-۶ سانتیمتر است.
سنجاب پرنده جنوبی (South flying squirrel)
طولبدن این سنجاب ۱۳-۱۴ سانتیمتر است، و طول دم آن ۹-۱۱ سانتیمتر و وزن بدن۴۵-۱۰۰ گرم است، و ارتفاع آن برابر با ۵-۶ سانتیمتر می باشد.
سنجاب آسیایی (Asian squirrel)
رنگآن از سر تا دم سیاه، دستها و زیر شکم آجری تیره و روی رانها سفید میباشد. طول بدن این سنجاب ۱۷-۲۳ سانتیمتر و طول دم ۹-۱۶ سانتیمتر است.
وزن بدن آن ۱۴۰-۳۱۰ گرم و ارتفاع این حیوان ۹ سانتیمتر می باشد.
سنجاب زمینی دم گرد (Round-tailed ground squirrel)
اینسنجاب به رنگ کرم است،گوشها به صورت حفره ای در کنار چشم قرار دارد.اینسنجاب در سوراخهای داخل زمین زندگی می کند،طول بدن این حیوان ۵/۱۱ -۳۸سانتیمتر و طول دم ۵/۳ – ۲۵ سانتیمتر است. وزن بدن آن ۱۴۴-۸۳۰ گرم است.
سنجاب زمینی قطب شمال (Arctic ground squirrel)
اینسنجاب همانند سنجاب زمینی دم گرد در حفره های زمینی زندگی می کند.و رنگ آننارنجی و نقره ای است. طول بدن این حیوان برابر با ۳۸ سانتیمتر است.
سنجاب غربی (Western chipmunk squirrel)
این سنجاب به رنگ نارنجی روشن با خطوط کرم و قهوه ای تیره است. طول بندن آن۸-۱۶ سانتیمتر و طول دم ۸-۱۰ سانتیمتر است.وزن بدن این حیوان ۲۵-۱۲۰ گرممی باشد
منبع: persianpetclinic.com